Ruwvoer is het belangrijkste onderdeel van het winterrantsoen van paarden en herkauwers. Voor de meeste dierhouders zijn de ruwvoeruitgaven dan ook de grootste kostenpost van hun liefhebberij. En dan spreekt het vanzelf dat je ook waar voor jouw geld wil hebben. Maar wat is ruwvoer waard?

Dankzij het groeizame voorjaar is er dit jaar veel hooi en voordrooggras gewonnen, maar dit heeft niet geleid tot lage prijzen. Integendeel, mede door de hoge energiekosten rijzen ook de prijzen voor ruwvoer de pan uit. Hierdoor loont het extra om ruwvoer naar waarde in te kunnen schatten. Een goede analyse van het ruwvoer vertelt wat en hoeveel erin zit en is bepalend voor de eventuele aanvulling met krachtvoer.

Ruwvoerwaardering 

In het verleden was het gebruikelijk om de kwaliteit van hooi en kuilgras te bepalen met onze zintuigen, met de kennis van nu weten we dat dit absoluut ontoereikend is. Partijen hooi die ‘op het oog’ het stempel kwalitatief goed ruwvoer krijgen, blijken na een laboratorium analyse niet te zijn. Buikvulling zonder voederwaarde, met nauwelijks vitaminen en mineralen en wel met een hoog gehalte aan zand en suikers. Uiteraard herkennen we aan de kleur, geur, groeistadium en grassensamenstelling nog steeds of we te maken hebben met jong gewonnen materiaal of dat er al wat sneden aan vooraf gegaan zijn. Ook het soort grasland is enigszins te herleiden. Maar voor een nauwkeurige analyse van de voederwaarde, de suikers, de vitaminen en mineralen zijn we aangewezen op een geavanceerd laboratorium. En niet onbelangrijk: zij sporen ook eventuele schadelijke stoffen in het ruwvoer op.

Ruwvoeranalyses

Vroeger werden ruwvoeranalyses vrijwel uitsluitend uitgevoerd door het bedrijfslaboratorium voor grond- en gewasonderzoek in Oosterbeek. Tegenwoordig neemt Eurofins-Agro/ AgroXpertus in Wageningen deze analyses voor haar rekening. Diverse mengvoederleveranciers van vooral paardenbrok (PAVO, Voermeesters en Havens) bieden een ruwvoeranalyse aan, als service aan hun klanten. Die worden meestal door Eurofins uitgevoerd.

Tegen een geringe vergoeding (± € 30,-) kan men een ruwvoermonster laten onderzoeken. Met zo’n ‘quickscan’ wordt met een NIR-scanner (near infrared reflection) met één druk op de knop de voederwaarde bepaald: de hoeveelheid energie en eiwit. Bij een wat uitgebreidere analyse (kosten tussen € 50,- en € 75,-) krijg je ook informatie over de suikers, vitaminen en mineralen. TLR International Laboratories in Rotterdam gaat nog veel verder. Zij testen het ruwvoer ook op de aanwezigheid van gewasbestrijdingsmiddelen, schimmels (mycotoxines), Jacobs Kruiskruid, dioxines, PCB’s en pathogenen, naast de eerder genoemde parameters. Uitgebreidere analyses zijn vanwege de kosten echter alleen interessant bij grote ruwvoerpartijen, bijvoorbeeld van eigen land of van één leverancier. Voor dierhouders die steeds kleine partijen ruwvoer aankopen van verschillende leveranciers is een quickscan te overwegen.

Vroeger en nu 

Deden we het dan vroeger zo verkeerd? Waarschijnlijk niet. Wat vooral veranderd is, zijn onze graslanden. Weilanden worden tegenwoordig steeds minder bemest. Met bemesting worden voedingstoffen in de bodem gebracht die door de grassen weer worden opgenomen. Het gewonnen hooi van deze gronden oogt fris en geurig,  maar bevat beduidend minder voedingstoffen. Of zoals mijn opa vroeger al zei: “Wat je er niet in stopt, kun je er ook niet uit halen!”

Arjan van Kempen heeft een fouragehandel in Putten en koopt en verkoopt duizenden tonnen ruwvoer per jaar. Hij bevestigt het vermoeden dat de grote verschillen tussen de ruwvoerbeoordeling ‘op het oog’ en een laboratoriumanalyse vooral te maken hebben met de verschraling van weilanden. “Ervaren veehouders merken dat ze hun vee meer kilo’s ruwvoer moeten voeren om ze in dezelfde conditie te houden. En wij merken het ook bij de ruwvoederwinning. Moesten we vroeger een perceel gras minstens vijf dagen laten drogen, tegenwoordig kan het met twee dagen drogen al in de baal, het armere spul is veel sneller droog!”

 

Tekst en foto: Hans Krudde

 

Dit is een deel van het artikel uit Boerenvee nummer 6. Meer lezen over deze waarde van ruwvoer?  Neem nu een (proef)abonnement en vermeld in het opmerkingenveld dat je Boerenvee nr. 6 als eerste nummer van je abonnement wil ontvangen.