Boerenvee 2014-4

17 / 48

17 Boeren vee
4/2014
Nadat het ras bijna was uitgestorven, gaat het - mede dankzij de
inspanningen van de Stichting Zeldzame Huisdierrassen - sinds
eind jaren zeventig van de vorig eeuw weer voorzichtig bergop-
waarts met de Lakenvelder. Tegenwoordig wordt de Lakenvelder
gehouden als hobbyrund, als vleesrund en door een enkeling ook
voor de melk. De gemiddelde gift per lactatie is 5.000 kilo.
De lakenvelder staat met ca. 1.700 dieren als ‘bedreigd’ te boek
(telling 2012). Stamboek/rasvereniging, meer info:
6. Witrik
De witrik, ook wel witrug, ruggeling, griemel of aalstreep
genaamd, is formeel geen ras maar een kleurslag. Het is niet
onwaarschijnlijk dat in het verdere verleden een groot deel van de
Nederlandse veestapel een witte streep over de rug had. De ideale
witrik heeft de volgende aftekeningen: een witte aalstreep over
de gehele nek en rug, een witte staart, witte onderzijde en een
gespikkelde kop. Ter hoogte van de lendenwervels dient de
aalstreep net zo breed te zijn als deze wervels.
De fokkerij is tamelijk onvoorspelbaar, lang niet iedere kruising
witrik maal witrik levert een goed getekende witrik op.
Er zijn globaal twee typen witrik, de ‘ouderwetse’ en de ‘moder-
ne’. De eerste kent niet of nauwelijks inmenging van ‘vreemd’
bloed, terwijl de moderne variant òf melktypisch (met Holstein
bloed) òf vleestypisch (meestal met verbeterd roodbont bloed)
gefokt is.
Ook in het buitenland komen rundertypen of -rassen voor met
een opvallende aalstreep, zoals de Pintzgauer, het Vogezen- en
het Fjall vee. De Nederlandse witrik staat met 500 dieren als
‘bedreigd’ genoteerd bij de SZH (telling 2012). Stamboek/
rasvereniging, meer info:
Moderne melkveerassen
7. Holstein-Friesian
Het Amerikaanse Holstein-Friesian vee is sinds enkele decennia
wereldwijd het belangrijkste melkvee ras, zo ook in ons land. De
‘Holstein’ stamt direct af van de Nederlandse Fries-Hollandse
zwartbontfokkerij in de 19e eeuw. Amerikaanse fokkers creëerden
uit geïmporteerde dieren een groot, doch weinig bespierd dier
met een enorme melkgift.
De hedendaagse ‘Holstein’ meet zo’n 145/148 centimeter. Naast
de overbekende zwartbonte HF kwam er na verloop van tijd ook
een roodbonte variant, de ‘Red Holstein’. Per lactatie geeft een
zwartbonte HF koe gemiddeld 9.500 kilo melk.
De hoge productiviteit heeft ook een keerzijde: het valt niet mee
het dier gezond te houden. Daarom is men het ras de laatste jaren
3. Verbeterd roodbont
Verbeterd roodbont vleesvee is het enige Nederlandse vleesras.
Het is in de tweede helft van de vorige eeuw ontstaan uit het MRIJ
vee. Doel was en is het fokken van een edel, goed bevleesd dier,
‘rondgeribt’, lang gelijnd en met een goede verdeling van de spie-
ren. Het is een handzaam dier met een goed karakter. Er is een
A-type dat ‘luxe’ bespierd is (dikbil) en een B-type dat normaal
bespierd is.
De kleur is vaak donker roodbont, maar ook overwegend rood en
‘baggerbont’ komen voor. Verbeterd roodbont vee is meestal niet
groter dan 120/130 centimeter. Grote kalveren moeten vaak via
een keizersnede ter wereld komen, waartegen steeds meer
weerstand ontstaat. Het verbeterd roodbont vee staat met 1.500
dieren als ‘bedreigd’ genoteerd op de lijst van de SZH (telling
2012). Stamboek/rasvereniging, meer info: www.verbeterd-
4. Groninger blaarkop
De Groninger blaarkop kwam van oorsprong niet alleen in
Groningen, maar ook in het zuidwesten van ons land voor. De
term ‘blaar’ duidt op de gekleurde vlek rond de ogen. Deze mag
‘los’ zitten, maar ook met de gekleurde wang verbonden zijn. De
blaar heeft een functie: roze (pigmentloze) oogleden zijn gevoelig
voor zonnebrand.
Blaarkoppen zijn er zowel in het zwart- als in het roodbont,
hoewel de laatste in het verleden nooit erkend geweest is. De
blaarkop is gemiddeld 135/140 centimeter groot, heeft een
volgzaam karakter, een goede gezondheid en is behoorlijk ‘hard’.
De gemiddelde melkgift ligt rond de 6.000 kilo per lactatie.
Daarnaast levert de blaarkop ook een mooi stukje vlees (dubbel-
doel). Dit alles maakt het ras geschikt voor minder intensief
gebruik zoals op biologische bedrijven. De Groninger blaarkop
staat met 2.000 dieren als ‘bedreigd’ genoteerd op de lijst van de
SZH (telling 2012). Stamboek/rasvereniging, meer info:
5. Lakenvelder
Een van de oudste en meest opvallende Nederlandse runderras-
sen is de Lakenvelder, het middelgrote zwarte of rode rund met
het witte ‘laken’ strak rond het lichaam. Deze band, die tussen de
schouder en de heupknobbel hoort te liggen, dient op z’n smalst
nog altijd 20 centimeter breed te zijn. Tong, horens en hoeven
ziet men het liefst donker (gepigmenteerd). De gemiddelde maat
is 130 centimeter.
De geschiedenis van de Lakenvelder gaat terug tot de 12e eeuw.
Aanvankelijk was het een ‘gewoon’ productiedier (melk en vlees),
later werd het vooral een parkrund, bedoeld als ‘aankleding’ voor
weides rond landhuizen en kastelen.
Jersey Hereford Schotse Hooglander